Rower. Jedno- lub wielośladowy pojazd drogowy napędzany wyłącznie siłą mięśni poruszających się nim osób, w szczególności poprzez system pedałów, dźwignię lub rękojeść (np. rowery dwu-,trój- i czterokołowe oraz wózki inwalidzkie)¹. W teorii prosta sprawa. W praktyce… bywa różnie. Zawiłości świata rowerów dla wielu osób stanowią abstrakcję na poziomie teorii względności. Podstawowe różnice między rowerem górskim a szosowym jest w stanie wskazać każdy, kto spojrzy na obydwa jednoślady. Po co jednak komuś szosa endurance, albo rower downhillowy? Tutaj wkraczamy na nieco bardziej grząski grunt. Jak w tym wszystkim ma się połapać zwykły laik, który szuka „zwykłego roweru” do codziennej jazdy? Spieszymy z wyjaśnieniami!

W poprzednim artykule Jak wybrać najlepszy rower dla siebie przedstawiliśmy ogólny podział rowerów i pokrótce omówiliśmy każdy z sześciu podstawowych rodzajów. Tym razem bardziej szczegółowo zajmiemy się tematem podziału ogólnodostępnych rowerów i spróbujemy podpowiedzieć Wam z jakich powodów właśnie na taki należy zwrócić uwagę.

Krótka historia roweru

Pierwsze, nie do końca potwierdzone wzmianki na temat pierwowzorów dzisiejszych rowerów pochodzą z ostatnich lat XVIII wieku. Na przestrzeni ponad 200 lat zmieniło się całkiem sporo. Pierwsze pojazdy przypominające znane nam jednoślady to wynalazek Karla Freiherra Draisa von Sauerbronna. Powstały w 1818 roku jednoślad został nazwany drezyną. Wprawianie jej w ruch polegało na odpychaniu się nogami od podłoża (dziś ten patent przeżywa renesans w rowerkach biegowych dla najmłodszych kolarzy).

Kolejne lata przynosiły coraz to nowe pomysły konstruktorskie. Od trzykołowców napędzanych systemem wahliwych pedałów, przez maszyny napędzane za pomocą przedniego koła, aż po sławne bicykle z wielkim przednim kołem.

Pierwowzór współczesnego roweru to dzieło Johna Kempa Starleya, które opracował w 1885 roku. Angielski konstruktor rozwinął i udoskonalił znane dotychczas koncepcje, dając światu jeden z najpopularniejszych środków transportu. Od tego czasu rower stał się nieodłącznym elementem krajobrazu miast i wsi. Szybko też stał się sprzętem sportowym, tworząc jedną z najbardziej emocjonujących europejskich dyscyplin – kolarstwo szosowe. Już w 1891 roku odbył się pierwszy oficjalny wyścig kolarski, którego trasa (licząca ponad 600 km!) prowadziła z Bordeaux do Paryża. Jego zwycięzcy osiągnęli zawrotną, jak na tamte czasy prędkość, 21 km/h.

Rowery szosowe

Można powiedzieć, że od nich wszystko się zaczęło. Rowery szosowe to najstarszymi i najbardziej popularnymi jednośladami, stworzonymi z myślą o pokonywaniu długich dystansów w możliwie najkrótszym czasie. Początkowo stanowiły wygodny środek transportu, który szybko przerodził się w sprzęt sportowy. We Włoszech, Francji z końca XIX i początku XX wieku kolarstwo stało się niemalże przedmiotem kultu, a rywalizacja zawodników pokonujących mordercze trasy Giro czy Touru gromadziła rzesze miłośników.

Segment rowerów szosowych bardzo długo bronił się przed zmianami (z jednym wyjątkiem w postaci rowerów przełajowych). Potrzeby rynku jednak i tutaj wymusiły działania mające na celu zastosowanie rozwiązań łamiących jej klasyczny stereotyp choćby przez wprowadzenie hamulców tarczowych. Z biegiem czasu rowery szosowe doczekały się także swoich kolejnych „wcieleń”, a więc rowerów bazujących na szosowej geometrii, ale przeznaczonego już do innych celów, niż sportowa jazda po wyłącznie asfaltowych drogach.

Rowery szosowe

Popularna „kolarzówka” (dawniej nazywana także rowerem wyścigowym) wyróżnia się przede wszystkim lekką, ale bardzo wytrzymałą ramą raczej wątłej budowy, kierownicą wygiętą w charakterystycznego baranka oraz wąskimi, dużymi kołami wyposażonymi w gładkie opony. Rowery szosowe stanowią doskonałą propozycję dla osób, które lubią sportowe emocje, dalekie wyprawy oraz są uzależnione od prędkości. Jest to rower typowo sportowy, który w mieście nie czuje się najlepiej, ale jest też bardzo wybredny jeśli chodzi o drogi inne niż asfaltowe. Wyścigi na rowerach szosowych to najstarsza i najpopularniejsza dyscyplina wśród sportów rowerowych.

Rowery CX (przełajowe)

Kolarstwo przełajowe to dyscyplina, której początki sięgają już końca XIX w. W myśl zasady, że potrzeba jest matką wynalazków rower przełajowy stał się tak naprawdę pierwszą alternatywą dla jedynego typu roweru – nadającego się do jazdy generalnie tylko po asfalcie. Poprzez zastosowanie dwóch kluczowych zmian, a więc założenie grubszych opon i silniejszych hamulców rower zdecydowanie lepiej radził sobie w bardziej wymagającym terenie. Tak zmodyfikowany rower szosowy największą popularnością cieszy się w krajach Beneluksu oraz we Francji, Niemczech i Czechach, a więc w krajach (lub ich regionach) gdzie przez połowę roku jazda na szosówkach jest mocno utrudniona przez panujące warunki atmosferyczne.

W Polsce rowery CX cieszą się rosnącą popularnością, co spowodowane jest przede wszystkim renesansem rowerów szosowych. Dla wielu kolarzy „przełajówka” to przede wszystkim alternatywa w sezonie jesienno-zimowym. Rower przełajowy nie jest jednak, wbrew często spotykanej opinii, uniwersalną szosą. Główną powodem jest to, że geometria ram rowerów CX jest nieco inna niż  rowerów szosowych, co czyni je mniej wygodnymi. W rowerach cyclocross ramy są krótsze (ma to na celu zapewnienie rowerowi większej zwrotności), środek supportu ulokowany jest nieco wyżej (dla lepszego prześwitu), a kąt wyprzedzenia widelca większy niż w rowerze szosowym. Połączenie wymienionych różnic sprawia, że pozycja na przełaju jest dość sztywna, co ma praktyczne zastosowanie w czasie jazdy na nim – daje możliwość szybkiego zeskakiwania i wskakiwania na rower.

Rowery gravel

W dosłownym tłumaczeniu rowery „żwirowe”. Najmłodsze dziecko w rodzinie szosówek, które przez dwa ostanie sezony zaskarbiło sobie rzesze odbiorców. Ideą powstania graveli było zapewnienie wyższej funkcjonalności i większego komfortu na różnego rodzaju nawierzchni (w stosunku do rowerów szosowych i przełajowych). Gravele są rowerami stworzonymi do jazdy po drogach, gdzie asfalt zmienia się w szuter lub leśną ścieżkę. Hamulce tarczowe nie są tutaj regułą, ale spotkamy je w zdecydowanej większości modeli. Rowery typu gravel mają także zdecydowanie szersze opony niż rowery szosowe. Ich minimalna i raczej rzadko spotykana szerokość to 28 mm, standardem jest 32, ale zdarzają się i takie, które mają 45 mm. Gravele od rowerów przełajowych (z którymi często są mylone) odróżnia brak sportowego charakteru. Zastosowanie innych kątów ramy, opon o mniejszym bieżniku i komponentów nastawionych na komfortową jazdę stawia je gdzieś pomiędzy rowerami CX, a szosowymi typu endurance. Rowery gravelowe to najlepsza opcja dla osób ceniących sobie komfort i niezależność, ale nie chcących tracić radości, jaką daje klasyczna szosa.

Rowery triathlonowe i czasowe

Najbardziej specyficzne maszyny w rodzinie szosowych jednośladów. Zaprojektowane zostały w taki sposób, by podczas zawodów triathlonowych czy jazdy na czas organizowanej w ramach zawodów szosowych dać startujący na nim zawodnik mógł uzyskać maksymalnie wysoką prędkość. Waga, w przypadku rowerów czasowych i triathlonowych jest mniej istotnym elementem, niż w przypadku klasycznego roweru szosowego. Niesamowicie ważna jest natomiast jego aerodynamika – ograniczanie do minimum oporów powietrza. Cechą podstawową rowerów czasowych jest bardzo charakterystyczna kierownica. Czasowa przystawka wymusza przyjęcie nieco bardziej leżącej, maksymalnie aerodynamicznej pozycji w czasie jazdy.

Rowery szosowe typu endurance i fitness

Dwa nieco mniej popularne typy rowerów szosowych nastawione przede wszystkim na komfort jazdy. „Kolarzówki” typu endurance od wyścigowych rowerów szosowych różnią się kilkoma detalami, które w konsekwencji zapewniają najwyższą jakość szosowych doznań dla fanów prędkości i odległości, ale gwarantują przy okazji wyższy komfort. Krótko mówiąc endurance to typ szosy dla osób, które raczej nie myślą o walce w lokalnych zawodach szosowych, a chcą się na rowerze po prostu fajnie bawić. Rowery endurance zapewniają ich użytkownikom nieco bardziej wyprostowaną pozycję niż klasyczne szosowe wyścigówki. Mają także wygodniejsze siodła, zazwyczaj szersze opony (28 mm) oraz oferują bardziej uniwersalne przełożenia, które sprawdzą się podczas każdego typu wyprawy.

Rowery szosowe typu fitness to nic innego jak klasyczne szosówki (najczęściej endurance) z prostą kierownicą. Ten rodzaj rowerów to propozycja skierowana do osób potrzebujących „miejskiej szosy”, która nie traci swoich podstawowych cech, a więc szybkości i lekkości, ale przy okazji jest bardziej zwrotna.

Ciąg dalszy nastąpi 🙂